ولتاژ پایین QRS در نوار قلب (Low QRS Voltage)
ولتاژ پایین QRS در نوار قلب: علل و معیارهای تشخیصی
ولتاژ پایین QRS (Low QRS Voltage) یک یافته مهم در نوار قلب (ECG) است که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی قلبی یا ریوی باشد. این وضعیت زمانی تشخیص داده می‌شود که آمپلیتود (ارتفاع) کمپلکس‌های QRS در لیدهای نوار قلب از آستانه مشخصی پایین‌تر باشد.
معیارهای تشخیصی
ولتاژ QRS در موارد زیر پایین در نظر گرفته می‌شود:
- آمپلیتود تمام کمپلکس‌های QRS در لیدهای اندامی (Limb Leads) کمتر از ۵ میلی‌متر باشد؛ یا
- آمپلیتود تمام کمپلکس‌های QRS در لیدهای پریکوردیال (Precordial Leads) کمتر از ۱۰ میلی‌متر باشد.
تصویر: ولتاژ پایین QRS: آمپلیتود QRS کمتر از ۵ میلی‌متر در لیدهای اندامی.
مکانیسم‌ها
ولتاژ پایین در موج QRS می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود:
- اثر “میراکننده” (Damping Effect): افزایش لایه‌های مایع، چربی یا هوا بین قلب و الکترود ثبت‌کننده می‌تواند سیگنال‌های الکتریکی قلب را تضعیف کند.
- از دست دادن میوکارد زنده: تخریب یا نکروز وسیع بافت عضله قلب (میوکارد) منجر به کاهش فعالیت الکتریکی می‌شود.
- درگیری منتشر انفیلتراتیو یا میکزادماتوز قلب: برخی بیماری‌ها باعث رسوب مواد غیرطبیعی در عضله قلب یا تغییرات میکزادماتوز می‌شوند که هدایت الکتریکی را مختل می‌کند.
علل
مهم‌ترین علت ولتاژ پایین در موج QRS، افیوژن پریکاردیال وسیع (Massive Pericardial Effusion) است که به صورت سه‌گانه مشخصه زیر تظاهر می‌یابد:
- ولتاژ پایین QRS
- تاکی‌کاردی (افزایش ضربان قلب)
- تناوب الکتریکی (Electrical Alternans)
بیماران با این سه‌گانه باید فوراً برای بررسی شواهد بالینی یا اکوکاردیوگرافیک تامپوناد قلبی (Tamponade) ارزیابی شوند.
سایر علل ولتاژ پایین QRS عبارتند از:
- مایع:
- افیوژن پریکاردیال
- افیوژن پلورال (Pleural Effusion) (مایع در فضای جنب)
- چربی:
- چاقی (Obesity)
- هوا:
- آمفیزم (Emphysema)
- پنوموتوراکس (Pneumothorax) (وجود هوا در فضای پلورال)
- اختلالات انفیلتراتیو / بافت همبند:
- میکزادم (Myxoedema)
- بیماری‌های میوکارد انفیلتراتیو: مانند کاردیومیوپاتی محدودکننده (Restrictive Cardiomyopathy) ناشی از آمیلوئیدوز، سارکوئیدوز، هموکروماتوز.
- پریکاردیت فشاری (Constrictive Pericarditis)
- اسکلرودرمی (Scleroderma)
- از دست دادن میوکارد زنده:
- سابقه MI وسیع قبلی (Previous Massive MI)
- کاردیومیوپاتی اتساعی (Dilated Cardiomyopathy) در مرحله نهایی
نمونه‌های نوار قلب (ECG Examples)
مثال ۱
افیوژن پریکاردیال وسیع:
- سه‌گانه مشخصه شامل تاکی‌کاردی، ولتاژ پایین در موج QRS و تناوب الکتریکی.
مثال ۲
سابقه MI وسیع قدامی:
- پایین بودن ولتاژ موج QRS در V1-6. این کاهش منتشر در ارتفاع موج R نشان‌دهنده از دست دادن گسترده میوکارد ناشی از یک MI قدامی قبلی است.
- همچنین امواج T دو فازی قدامی (سندرم ولنس – Wellens Syndrome) وجود دارد که نشان‌دهنده انسداد بحرانی جدید در شریان LAD است.
مثال ۳
آمفیزم:
- ولتاژهای پایین در لیدهای اندامی به طور کلاسیک در بیماران مبتلا به آمفیزم دیده می‌شود.
- سایر ویژگی‌های مرتبط در نوار قلب آمفیزم شامل:
- انحراف محور به راست (Right Axis Deviation)
- امواج P نوک‌تیز (P pulmonale)
- چرخش ساعت‌گرد (Clockwise Rotation) (وجود موج S پایدار در V6)
