قانون خدمت پزشکان  وپیراپزشکان

قانون خدمت پزشکان و پیرا پزشکان در سال 1370 توسط مجلس تصویب شد.

ماده یک در این قانون به صراحت اعلام می کند که تمامی دانش آموختگان رشه های پزشکی و پیراپزشکی موظف به سپری کردن دورانی به نام طرح هستند. این مدت زمان برای داشن آموختگان مقاطع بالاتر از کاردانی، حداکثر دو سال یا 24 ماه خواهد بود و تنها برای داشن آموختگان مقاطع کارشناسی 12 ماه یا یک سال است. هرچند بر اساس متغییرهای گوناگونی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد این مدت زمان می تواند بسیار کمتر از 24 ماه هم باشد.

 بر اساس تبصره وسه از ماده ی یک قانون خدمت پزشکان تمامی فارغ التحصیلانی که این دوره را گذرانده باشند و طرح خود را به پایان رسانده باشند، با دریافت مدرک تحصیلی جدید خود دیگر از شمول ین قانون معاف خواهند بود و وزارت بهداشت حق هیچگونه اجبار یا گروکشی را برای وادار کردن آنان به کار ندارد.

در تبصر 4 از ماده یک آمده است که پزشکان ذکور ( آقایان) که مشمول قانون پیام آوران بهداشت می شوند موظف اند یک سال از زمان دو سال طرح خود را در در مراکز بهداشتی و‌درمانی روستاها و بخشهای کشور انجام دهند. این قانون البته مربوط به زمانی است که کمبود یروی پزشک در کشور محسوس بوده است و در زمان حاضر وزارت بهداشت عملا می تواند تمامی فارغ التحصیلان مذکر و مونث پزشکی را مجبور به گذراندن طرح در هرنقطه ای که بخواهد کند.

از سوی دیگر در تبصره 5 آمده است که کسانی که کارمند و استخدامی دولت یا دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی دولتی باشند می توانند مدت این خدمات را در اداره ی مربوطه خود بگذرانند، اما پیش شرط این موضوع این است که اداره مربوطه واحد های بهداشتی و درمانی داشته باشد. به همین دلیل به عنوان مثال اگر شما کارمند نیروهای مسلح باشید و بعد در رشته ی پزشکی شرکت کرده و این دوره را به پایان برسانید می توانید طرح خود را مثا در بهداری های ارتش سپری کنید که موارد مشمول این قانون بسیار نادر هستند.

اما ماده دو یکی از مهمترین ماده های این قانون است ه بدون شک در دسالیان آتی دستخوش تغییراتی خواهد شد. اما تا این لحظه این قانون از سال 1375 و به مدت 23 سال هیچ تغییری نداشته است.

 ما سعی می کنیم به صورت مجزا و با بیانی ساده موضوعات ماده دو را بیان کنیم. ماده ی دو قانون خدمت پزشکان و چیرا پزشکان در واقع مفاد معافیت های دائمی از این قانون را مطرح می کند. هر چند که در پایان این ماده آده است که کسانی که حت ماده دو قرار می گیرند می تواند در صورتی که خودشان خواهان استفاده از مزایای این قانون باشند، به صورت داوطلبانه از آن بهره مند شوند.

به صورت کلی کسانی که شامل ماده دو خدمت پزشکان و پیرا پزشکان می شوند افراد زیر هستند:

همسران شهدا، آزادگان، مفقودین جنگ تحمیلی

فرزندان شهدا، آزادگان، مفقودین جنگ تحمیلی

تنها یک نفر برادر یا خواهر شهید یا مفقودین جنگ تحمیلی

تمامی برادران و خواهر در خانواده هایی که دو و بیشتر از دو شهید دارند. این جمله به این معناست که به عنوان مثال اگر در خانواده ای بیش از یک شهید وجود داشته باشد، تمامی فرزندان آن خانواده از قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان معاف خواهند بود

تمامی آزادگان ( خود شخص)

تمامی جانبازان بیشتر از 25% ( خود شخص)

مادرانی که حضانت فرزند خود را برعهده دارند

تک فرزند خانواده. یعنی شما اگر تک فرزند خانواده ای باشید از شمول قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان معاف خواهید شد. دقیقا به همین دلیل بود که در شروع اینموضوع اشاره کردیم که احتمالا به زودی این قوانین دستخوش تغییراتی خواهند شد. چراکه با فزایش خانوارهای تک فرزندی عملا هیچ نیروی طرحی برای وزارت بهداشت باقی نخواهد ماند و وزارت بهداشت مجبور به اعمال فشار به مجلس و ارسال لایحه از جانب دولت برای تغییر این قانون خواهد شد.

یکی دیگر از شرایطی که شما را از طرح معاف می کند این است که در زمان شمول این قانون سن بیشتر از 45 سال داشته باشید. در زمان حاضر باتوجه به افزایش تعداد افرادی که در سنین بالا اقدام به شرکت در رشته های پزشکی می نمایند این قانون بسیار پرکاربرد تر شده است. ( این موضع البته در بند 12 قانون ذکر شده است)

این قانون البته تبصره ای دارد که در زمان حاضر خنده دار به نظر می رسد و آن اینکه درصورتی که وزارت بهداشت نیروی مازاد اعلام کند کسانی که در ولویت معافیت از طرح قرار دارد رزمندگان هستند.این تبصره البته تاکنون جنبه عملی نداشته است.

در ماده 3 این قانون آمد است که مدت دوره ضرورت و دوره احتیاط مشمولان این قانون که در حرفه پزشکی انجام شود از کل خدمت مقرر در این قانون کسر می گردد. این به این معناست که شما هر مدت که در سربازی بوده باشید از دوره ی طرح شما کم می شود و به عبارت دیگران پزشکان مجبور نیستند هم طرح و هم سربازی را به صورت همزمان بگذرانند.

برای شرکت در طرح، فارغ التحصیلان باید در مدت یک ماه بعد از فارغ التحصیلی   خود را به وزارت بهداشت معرفی نمایند و وزرارت بهداشت موظف است که طی دو ماه حل خدمت را تعیین کند. در صورتی که وزارت بهداشت نتواند طی دوماه محل خدمت را معرفی نماید وزارت بهداشت باید سمیه ما زاد را معاف اعلام کند. بنابراین اگر وزارت بهداشت در مدت دو ماه نتواند محل خدمت شما را تعیین کند (که این بسیار بعید است و قریبا بی سابقه بوده است) شما می تواند برای معفیت خود اقدا کنید. درصورتی که وزارت بهداشت این معافیت را نپذیرد نیز شما هنوز یک راه دیگر دارید که از دیوان عدالت اداری برای شکایت از وزارت بهداشت اقدام نمایید. البته ما بهشما این روش را پینهاد می کنیم چراکه این عملا به معنی اعام جنگ علیه وزارت بهداشت است. اما این روش برای کسانی که قصد دارند از کشور خارج شوند  می تواند روش قاب تاملی باشد.

ماده 5 قانون ماده ی عجیبیست. ماده ای که عملا نمی توان آن را اجرا کرد و همینطور هم شده است. در این بخش از قانون آمده است ” مشمولان این قانون مادام که خدمات قانونی را شروع ننموده یا معافیت اخذ نکرده باشند، مجاز به دخالت در امور پزشکی نمی‌باشند”. عبارت مجاز به دخالت در امور پزشکی نمی باشند بسیار عبارت عمومی است. به عنوان مثال آیا اگر من فارغ التحصیل پزشکی باشم و از نظام پزشکی مجوز شماره نظام دریافت کرده باشم، نمی توانم برای بستگان خود دارویی تجویز کنم؟ یا نمی توانم در مراکز خصوصی کار کنم. آنچه ما امروزه در عمل می بینمی این است که خوشبختانه این بند از قانون کاملا نادیده گرفته شده است و اجرا نمی شود.

در ماده 6 اشاره شده است که تحویل مدرک و ریز نمرات و یا هرگونه تاییدیه تحصیلی بدون گذراندن طرح غیرقانونی است. البته خوشبختانه قانون موارد خاص را هم در نظر گرفته است. به این معنی که در تبصره ی ماده ی 6 آمده است که شما اگر قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور در یکی از رشته های مورد نیاز کشور را داشته باشید می توانید با مراجعه به دانشگاه محل تحصیل خود و با سپردن تضمین کافی مبنی بر انجام خدمات قانونی پس از فراغت از تحصیل مدارک تحصیلی و گواهی موقت طبابت‌دریافت دریافت کنید.

در ماده 7 اشاره شده است که فارغ التحصیلان پزشکی که در زمان کنکور سراسری بر اساس سهمیه مناطق در سهمیه منطقه 2 قبول شده اند ممکن است طول دوره طرح آنها بر اساس ابلاغیه هایی که وزیر بهداشت اعام می کند تغییر می کند.

 در ماده 8 اشاره شده است که اگر از مدت زمان طرح پزشکان زمانی باقی مانده باشد و فرد به هر دلیلی طرح را متوقف کند و بعدا به آن ادامه دهد و در این فاصه قوانین مربوط به طرح پزشکان تغییر کند نیز فرد همچنان مشمول قانون قبلی خواهد بود و باید طرح خود را بر اساس قوانین قبلی ادامه دهد.

ماده 9 می گوید فارغ التحصیلان پزشکی در خارج از کشور که از مزایای ارزی تحصیل در خارج کشور بهره نبرده اند از قانون طرح پزشکی مستثنی می شوند. به عبارت دیگر اگر شما فردی باشید که با هزینه شخصی در خارج از ایران پزشکی خوانده باشید دیگر لازم نیست که طرح پزشکی خود را در ایران بگذرانید. اما اگر از ارز دولتی استفاده کرده اید به تناسب زمانی که از ارز دولتی استفاده نموده اید باید طرح خود را بگذرانید.

 حال اگر شما تا مقطعی از تحصیلات خود را در خارج از کشور گذرانده باشید و ادامه تحصیلات خود را در ایران به پایان ببرید، به شرطی که در ادامه هزینه تحصیل خود در ایران را بپردازد نیازی به گذراندن در طرح در ایران نیست.

در ماده 11 به حقوق و مزایای پزشکان طرحی اشاره شده است. بر این اساس تمامی حقوق و مزایای این پزشکان تابع قوانین و مقررات استخدام کشوری و قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان  دولت است. بر همین اساس اگر این پزشکان طرح خود را در هر ارگان و اداره ای سپری کنند تمامی ضوابط و مقررات و حقوق و مزایای آنها بر اساس مقررات همان ارگان خواهد بود.

در تبصره ای از ماده ی 11 آمده است که پزشکانی که به صورت دائم ( 24 ساعته) در یک منطقه خدمت می کنند در صورتی که از گروه پروانه دار باشند در مقابل این دو نوبت کاری حقوق و مزایا و اضافه کار و حق محرومیت از مطب دریافت خواهند نمود. اما اگر از گروه بدون پروانه باشند طبیعتا تنها از مزایای کار و اضافه کار بهره مند خواهند شد. اکنون که عملا چیزی به نام پروانه مطب وجود ندارد، در واقع تنها حق کشیک های 24 ساعته و مقیمی و بیطوطه همان پرداخت حق کار و اضافه کار است.

ماده ی 14 نیز به سهمیه مناطق محروم در آزمون دستیاری اشاره می کند. بر اساس این قانون، وزارت بهداشت مکلف است هرساله سهمیه ای را تحت عنوان سهمیه مناطق محروم در آزمون دستیاری قرار دهد که بر اساس آن افرادی که برای این سهمیه های اقدام می کنند موظف اند برابر با طول دوره ی تخصص خود را در مناطق محروم مورد انتخاب وزارت بهداشت بگذرانند. برای اینکه اطلاعات کاملی را در زمینه سهمیه مناطق محروم به دست آورید می توانید مقاله ی سهمیه مناطق محروم دستیاری را از طبیاد مطالعه کنید

شروط عمومی دستیاری

1-    “تائيد صلاحيت عمومي طبق ضوابط شورايعالي انقلاب فرهنگي”. در ایران نهادی که وظیفه ی بررسی صلاحیت عمومی دانشجویان را برعهده دارد شورای عالی انقلاب فرهنگی است. اگرچه بسیاری از شرایطی که این شورا آن را جزو شروط خود برای تایید صلاحیت دانشجویان قرار داده است خاص ایران است اما در عمل تمامی دانشجویان از این خان اول سربند بیرن می آیند. مگر دانشجویانی که پرونده های انضباطی قیابل توجهی داشته باشند که جرایم آن بتواند امکان ادامه تحصیل آنها را تحت تاثیر قرار دهد. برای مطالعه ی ضوابط شورای عالی انقلاب فرهنگی می توانید اینجا را کلیک کنید.

2-    “داشتن مدرك يا گواهي نامه فارغ التحصيلي در رشته دكتراي پزشكي( ( M.Dاز دانشگاهها
و مراكز مورد تائيد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي”. در این بند نیز چند نکته وجود دارد که بیان آنها می تواند کمک کننده باشد. نکته اول اینکه در سالیان اخیر شما برای ثبت نام در آزمون دستیاری نیازی به خود مدرک ندارید و با شرایط خاص می توانید بدون در دت داشتن مدرک نیز در آزمون دستیاری ثبت نام کنید. تنها نکته ی الزامی این است که در زمان ثبت نام دستیاری ( شروع عمی خود دوره ی دستیاری) شما مدرک پزشکی عمومی خود را در دست داشته باشید که به اصطلاح این فرایند را تکمیل مدارک می گویند.

نکته ی دیگری هم که در این رابطه حائز اهمیت است جمله ی ” مراکز مورد تایید وزارت بهداشت ” است. این کته خصوصا بررای کسانی که در خارج از ایران دوره ی پزشکی عمومی را گذرانده اند حائز اهمیت است. اگر شما در خارج از ایران دوره ی پزشکی عمومی را گذرانده اید باید به صورت سالانه لیست مراکز مورد تایید وزارت بهداشت را چک کنید. برای مشاهده ی این لیست می توانید اینجا را کلیک کنید.

3-    “داشتن برگ پايان خدمت نظام وظيفه يا معافي جهت آقايان”. این بند نیز یکی از بندهای پرحاشیه و محل بحث برای پزشکانی است که مشمول قانون نظام وظیفه ی عمومی می باشند. به صورت خلاصه وزارت بهداشت و مرکز سنجش آموزش پزشکی کار را در این زمینه برای خود آسان کرده اند و توپ را در میدان نظام وظیفه انداخته اند. به طوری که شما می توانید در آزمون دستیاری ثبت نام کنی، قبول شوید، در دوره دستیاری ثبت نام کنید و حتی به ادامه تحصیل هم مشغول شوید و هیچ سخت گیری خاصی وجود ندارد. اما مسولیت فراخوانده شدن شما از سوی نظام وظیفه در هریک از این مراحل برعهده ی خودتان است. برای اینکه تمامی جوانب این قضیه را بدانید به شما پیشنهاد می کنیم مقاله ی سربازی پزشکان در طبیاد را با دقت مطالعه کنید.

4-    “نداشتن نقص عضو مؤثرحرفه اي برحسب رشته”. این بند از جمله مواردی است که به ندرت شامل حال دانشجویان می شود. با این وجود آگاهی از مفاد آن ضرری ندارد. شما کافیست که بدانید مسئول تشخیص نقص عضو حرفه ای در آزمون دستیاری دبیرخانه ی شورای آموزش پزشکی است و درصورتی که شک داشتید که بیماری شما به عنوان نقص عضو موثر حرفه ای شاخته می شود یا نه، کافیست که با این دبیرخانه تماس گرفته و سوالات خود را از آنها بپرسید. آدرس و شماره تماس دبیرخانه شورای آموزش پزشکی را می توانید در اینجا بیابید.

5-    “عدم اشتغال به تحصيل در يكي از رشتههاي تخصصي پزشكي،  و يا نداشتن مدرك تخصصي پزشكي” در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای جهان شما می توانید تنها برای یک بار یک رشته ی تخصصی خود را انتخاب کنیدوو در همان رشته تحصی کنید. این قانونی است ه از نظر مدیریتی بسیار منطقی به نظر می رسد. سیستم بهداشتی یک کشورها سلها زمان، منابع و هزینه را صرف تربیت یک نیروی متخصص در یک رشته ی خاص می نماید و اجازه دادن به افراد برای تحصیل مجدد در سایر رشته به معنای دورریختن تمایم آن هزینه ها و منابع خواهد بود. همچینین باتوجه به پرفشار بودن دوره دستیاری و اینکه یک دستیرا در ایران عملا بیشتر از اینکه یک دانشجو باشد یک نیروی کار متخصص و فعال محسوب می شود، اجازه تحصیل همزمان در سایر رشته ها نیز وجود ندارد.

6-    “پذيرفته شدن در آزمون پذيرش دستياري”. آخرین مورد از شش شرط عمومی شرکت در آزمون دستیاری هم بدیهی ترین شرط آن است: قبولی در آزمون دستیاری. بدیهی بودن این اصل البته به معنای سادگی آن نیست. طبیاد با تمام امکانات خود سعی دارد به شما کند تا در این مرحله را به خوبی پشت سر بگذارید. اگر انترن هستید و یا در مراکز درمانی مشغول به کار هستید و زمان کافی برای مطلعه ی تمامی دروس را ندارید، اگر دروس خود را مطالعه کره اید و برای جمع بندی نکات مهم هریک به یک منبع خوب، سریع، مطمئن و در دسترس نیاز دارید، ویا اینکه اگر در ماه های پایانی هستید و چند درس را حذف کرده اید، ما به شما اپلیکیشن فلشکارت های دستیاری طبیاد را پیشنهاد می کنیم. شما می توانید به صورتا رایگان این اپلیکیشن را از دانلود کنید و آن را بر روی گوشی های هوشمند خود نصب کنید و تعدای از فلشکارت های ما را به عنوان نمونه استفاده کنید. پس از آن می توانید هریک از دروس را به صورت جداگانه و با پرداخت آنلاین روی همان اپلیکیشن و پشتیبانی 24 ساعته، در کمترین قیمت خریداری کنید. فلشکارت های طبیاد بدون شک جامع ترین فلشکارت های دستیاری در نوع خود ستند که با محوریت سوالات پرتکرار دستیاری در 10 سال اخیر طراحی شده اند. الگوی مورد استفاده در این فلشکارت ها نکات موجود در ن را با دقت بیش از 95 درصد به حافظه ی دائمی شما منتقل می کند. همچنین طبیاد برای این کار یک اپیکیشن اختصاصی با محیطی بسیار کاربر پسند طراحی نموده است که شما می توانید به صورت رایگان آن را نصب و تست نمایید.  کافیست بر روی بنر زیر کلیک کنید تا یادگیری طب را برای خود شیرین تر کنید . . .

تاریخچه ی دستیاری در ایران

تاریخچه ی دستیاری در ایران را باید با بیان مختصری از تاریخچه ی پزشکی مدرن در ایران آغاز نمود. برای اولین بار، میرزا تقی خان امیرکبیر بود که یک مدرسه ی رسمی مدرن را برای آموزش پزشکی در ایران و در قالب مدرسه ی دارالفنون راه اندازی کرد. دکتر یاکوب ادوارد پولاک اتریشی یکی از مهم ترین شخصیت ها در تاریخ پزشکی مدرن ایران است که از اولین اساتید دارالفنون در آن زمان بوده است. بسیاری از اقدامات پزشکی مدرن برای اولین بار در ایران توسط ایشان انجام شده است. به عنوان مثال پولاک برای اولین بار در ایران از ماده اتر به عنوان ماده بیهوشی جهت جراحی استفاده کرده است.  همچنین کالبدشکافی علمی برای اولین بار در ایران توسط او در مدرسه دارالفنون و بر روی جسد یکی از اساتید این دانشگاه انجام شده است. برای اولین بار پولاک و چند تن از دانشجویان فارسی زبانش بوند که به ترجمه ی متون روز پزشکی دنیا از زبان فرانسوی به فارسی پرداختند و بسیاری از کلمات را فارسی سازی کردند. اینکه ادبیات تخصصی پزشکی در ایران تا همین امروز هم تحت تاثیر تلفظ فرانسوی کلمات است ناشی از اقامات او و دانشجویانش است. پس از حضور چشمگیر پولاک در ایران تعدادی از دانشجویان ایرانی برای تکمیل دوران تحصیل خود به فرانسه رفتند که خلیل خان ثقفی در سال ۱۳۰۵ اولین فارغ التحصیل این گروه از دانشجویان بود.

در ایران، برای اولین بار در هفتادمین سالگرد تاسیس مدرسه دارالفنون بود که دانشکده های طب و داروسازی به صورت مستقل  از یکدیگر تشکیل شدند. در این زمان دوره ی تحصیل پزشکی در ایران ابتدا پنج سال تعیین گردید، دو سال بعد یعنی در سال ۱۳۱۵ این دوره به شش سال افزایش یافت و در سال ۱۳۳۶ با اضافه شدن دوره ی یکساله ی کارورزی، به هفت سال افزایش یافت  که این روش به صورت کلی تا امروز نیز در ایران به همین شکل ادامه دارد.  برای اولین بار در سال ۱۳۳۵ دانشکده های دندانپزشکی و داروسازی به صورت مستقل دایر شدند.